KULAK KORUMA REHBERİ

Geceleri uyumakta zorluk mu çekiyorsunuz? Uçakta kulaklarınız acıyor mu? Dış kulak iltihabınız mı var?
Gürültülü etkinliklerde bulunuyor ya da avcılıktan hoşlanıyor musunuz? Müzisyen misiniz, çalışma ortamınızda çok mu gürültü var?


En azından birine evet dediyseniz buyrun.. Kulak tıkaçları ile ilgili konuşacağız.
 
Aşağıdaki senaryolara göre kulakları korumayı inceleyeceğiz.
 
Ø  GÜRÜLTÜ
Ø  UYKU
Ø  ATIŞ/AV
Ø  MÜZİK
Ø  YÜZME
Ø  UÇUŞ
Ø  ÇOCUKLAR

 

UYGUN MODELİ BULMAK

 
Öncelikle seçeceğiniz kulak tıkacı, kulağınıza doğru bir şekilde oturmalı ve giyilmeli ki işinize konsantre olabilesiniz. Fiyatları ucuz olan basit modeller ihtiyacımı görür diye aldığınız kulak tıkaçları kulağınıza daha fazla zarar verebilir, kaş yapayım derken göz çıkarırsınız.
 
Kulak tıkaçları gürültü azaltma oranına (Noise Reduction Rating – NRR) göre çeşitlenir.  Tipik bir kulak tıkacı 15’den 35 desibele kadar ses azaltır. Daha yüksek orandaki NRR, kulağa da iyi oturduğu takdirde, gürültüyü çok daha fazla azaltır.
 
Hangi tip kulak tıkacının kullanılmasıyla ilgili , işin niteliğinin yanı sıra kulak tamamen temizlendikten sonra yapısıyla ilgili de tespit de bulunup seçim yapılması daha doğru olur.
 
Kulak koruyucuları ile ilgili bulunması gereken standartlar aşağıdaki gibidir:
 
Ø  EN 352-1: Koruyucu Kulaklıklar
Ø  EN 352-2: Kulak Tıkaçları
Ø  EN 352-3: Barete Takılabilen Koruyucu Kulaklıklar
Ø  EN 458 : Gürültüden Koruyucu Cihazların Seçimi, Kullanımı ve Bakımı

Seçebileceğiniz kulak koruyucu tiplerini aşağıda özetle anlatmak isteriz:
 

 
Tüm Kulaklara Uyum Sağlayabilen Tıkaç Modelleri



Dış kulak kanalına yerleştirilen kulak koruyucusudur. Sağlıklı olması açısından polyethelen süngerden ya da silikon kauçuktan yapılır, hafiftir.
El ile küçültülüp kulağa sokulur ve tıkaç kulakta eski halini almaya çalışarak kanalı tamamen kapatır, sızdırmazlık sağlar. Kordonlu ve kordonsuz modelleri bulunmaktadır.
Gliserin emdirilen pamuktan yapılma kulak tıkaçları ekonomiktir fakat gürültü şiddetini fazla azaltmaz.

 
Lastik, Kauçuk, Plastik Malzemeden Yapılan ve Şekilleri Değişmeyen Kulak Tıkaçları
 
Bu tipler tekrar tekrar kullanılabilir. Kauçuk ve plastikten yapılan modeller, temizlenebilirliği ve uzun vadeli kullanım kolaylığı sayesinde en çok tercih edilen tıkaçlardır. İki çeşidi mevcuttur; universal model çoğu kişinin kulağına uyacak standarttadır. Değişik büyüklüklerdeki modelleri, çeşitli kulak tiplerine uyması için küçük, orta ve büyük boyutlarda vardır. Zamanla sertleşme ve küçülme riskleri vardır ve bu halde kulağa tam oturmaz ve etkinliğini kaybeder.
 
 
Kişiye Özel Yapılan Kulak Tıkaçları
 
Kulak ölçüsüne göre yapılan; kullanımı kolay, rahat, kulağa uygun oturan ve 3-5 sene kullanılabilen çeşitlerdir.
 
Kulak Girişini Kapatan Koruyucular
 
Başın üstünden geçirilen esnek bir bant ile kulak kanalı girişine sıkıca girmesini sağlayan, yumuşak maddeden yapılmış koruyuculardır. Gürültülü alanlara sık girip çıkan kimseler tarafından kullanılır. 

Kulak Kepçesini de Kapsayan Manşon Tipi Kulak Koruyucuları



Yalıktan sert malzemeden yapılmış iki kaptan oluşup, kap etrafında kulak kepçelerinin yanlarını tam olarak kapatması için hava ,sıvı,sünger ya da köpük gibi malzemelerle doludurulan, aşağı yukarı ayarlanabilen, baş üstünden, enseden ya da çene altından geçen elastik bir bantla tutturulmuş modellerdir. İçeri hava sızdırmaz. Yüksek frekanslı seslerden korunmak için kullanılır. Bu tipler 15-30 db arasında ses azaltabilir.
Daha uygun kullanım sağlayabilmesi için; kafa üzerindeki bant ne fazla sıkı ne fazla gevşek olmalıdır. Kaplar kulak kepçesinin hiçbir yerine değmemelidir, alınan model hafif olmalıdır.

İşitme Koruyucu Baretler



Bu modeller, başın kemik bölümlerini kapatarak, sesin kemik iletiminden sızmasını engeller.



1.GÜRÜLTÜ ÖNLEYİCİ KULAKLIK / KULAK TIKACI



İş makinaları , elektrikli aletler, motorlu bahçe ekipmanları ile çalışırken, tüfek/tabanca, patlayıcı maddeler ile çalışılan ortamlarda, hava taşıtlarında, spor etkinliklerinde, motorsiklette, yüksek sesli müzik dinlerken, uzun lafın kısası gürültülü çevrelerde gürültü engelleyici kulaklık giymelisiniz.

Bu kişiler genelde; yüksek gürültüye maruz kalan işçiler, tüfek/tabanca ve patlayıcı seslere maruz kalan askeri personeller, makinalarla, elektrik motoru ile çalışan, motorlu çim biçme makinaları ve bahçe ekipmanları ile çalışan kimselerdir.

Yine de en çok üzerinde durulması gereken, bu konuyla ilgili en riskte olanlar endüstride çalışan kişilerdir. Ülkemizde en fazla görülen meslek hastalığı, gürültü sebepli oluşan işitime kaybıdır.

Gürültünün sadece kulakta değil, son yıllarda konuşma bozukluğu, psikolojik etkilenmeler, çalışma gücünün azalması, dalgınlık gibi kulak dışı etkileri de görülmeye başlanmıştır.

 
Günlük Hayatta Karşımıza Çıkabilecek Gürültü düzeyleri aşağıdaki gibidir:
 
İşitme eşiği 0 dB
Kayıt Stüdyosu, Orman, 120 cm’de fısıltılı konuşma 0-20 dB
Yatak odası 20-30 dB
Kütüphane, sessiz ofis, oturma odası 30-40 dB
Genel ofis, sohbet 40-60 dB
Çalışma ofisi 60-70 dB
Ortalama Trafik Gürültüsü, Gürültülü Lokanta, Matbaa 70-90 dB
Havalı Çekiç, Takım tezgahları, Otomatik matkap, Tekstil Fabrikası 90-100 dB
Hidrolik Pres, Pop Grubu, Daire testere, Hava tabancası 100-120 dB
Jet motoru, ( Ağrı veya Duyma Eşiği ) 130 dB
Şehir alarm sireni 140 dB
Roket rampası 180 dB

 
Unutmayın; 85 desibelden yüksek herhangi bir sesin duyma kaybına yol açma potansiyeli vardır.



2. UYKU KULAK TIKACI



Uyku sağlığımız için çok önemli bir konu ve dünya nüfusunun ortalama %30 ‘u uykusunu yeteri kadar alamıyor. Çevredeki sesten dolayı uyku problemi çekiyorsanız, uyku için tasarlanan kulak tıkaçları iyi bir çözüm olur.
Uyku kulak tıkaçları, tüm gece boyunca tahriş etmesin, kaşındırmasın diye daha yumuşak ve esnek materyalle yapılmıştır.
Beraber uyuduğunuz partneriniz horluyorsa, komşu gürültüsünden uyuyamıyorsanız, yurt gibi kalabalık bir ortamda uyumak durumundaysanız, yolda uyku molası vermek istiyor ama trafik sesinden etkileniyorsanız bir çift kulak tıkacı sahibi olmak için geç bile kaldınız.



3.ATIŞ YAPANLAR İÇİN KULAK KORUYUCULAR



Atış yapılan her ortamda kulak tıkacı veya kulaklık kullanılmalıdır. Ortalama bir atış genelde 140 desibeli aşar ki bu duyma kaybına yol açabilecek tehlikeli bir seviyedir.
Etkilenmeniz için tek bir atış bile yeterlidir. İster atışı yapan siz olun, ister yanında bulunun, kulaklarınız için koruyucu ürün kullanmalısınız.


4.MÜZİK İÇİN KULAK KORUYUCUSU

Müzisyenler işleri gereği gürültülü ortamlarda fazlasıyla zaman geçirirler. Enstrüman çalsın ya da vokallik yapsınlar, müzisyenler müzik-kaynaklı duyma kaybında risktedirler.
Tüm enstrümanlar kulağınıza zarar vermeye aslında meyilli iken, hoparlör ve gelişmiş ses sistemleri eklendiğinde zararın şiddeti daha da artar.
Müzisyenler için duymak, pratikte ve performansta çok önemlidir, dolayısıyla kulak riske atılmaması gereken bir konudur, gelecekte başa dert açabilir.
Yine de çoğu müzisyen kulak koruyucusu kullanmayı tercih etmez çünkü standart gürültü azaltıcı kulak koruyucular müzik kalitesini düşürebilir.
Fakat yüksek duyarlıklı kulaklıklar yüksek volümü dışarı atar, olması gerekeni -hassas ses ölçeklerini- kulağınızın içinde tutar.
Yüksek duyarlıklı kulaklıklar kulağın çınlama frekansını hesaplar ve sadece daha sessiz olmakla beraber orijinal müzik kalitesini korur.
Sadece müzisyenleri değil, müzik severleri de düşünmek lazım. Sıklıkla konserlere katılanların da kulaklarını korumaları, yıllar geçse de müzik dinlerken keyif almalarını sağlayacaktır.
 
Ø  Profesyonel ya da amatör müzisyenler,
Ø  Bando takımında, orkestrada ve müzik grubunda bulunan öğrenciler,
Ø  Müzik öğretmenleri, koro şefleri,
Ø  Konser ve festival katılımcıları,
Ø  Gece klüpleri veya yüksek sesli barlara gidenler,
Ø  Konser personeli ve eğlence sektöründe çalışanlar özellikle giymelidir.


5.YÜZME İÇİN KULAK KORUYUCU



Yüzücü kulak koruyucuları; yüzerken, hatta duş alırken suyun kulağa girmesini engellemek için kullanılır.  Bu tip bir yardımcı kullanmamak kulak zarında delinme var ise kulak iltihabına yol açabilir.

Kulak zarı delinmesi ya da basınç dengelenmesi sorunu yaşayanlar,
Kronik kulak iltihabı riski taşıyanlar,
Kirli veya soğuk suda yüzenler özellikle giymelidirler.


6.UÇUŞ İÇİN KULAK TIKACI



 
Uçuş için olan kulak tıkaçları; gürültüyü azaltmak için değil; kabin basıncı süratle değişince, doğal bir şekilde kulak kanalındaki hava basıncını eşitlemek için kullanılırlar.
Havalanma ve iniş esnasında, hızlı hava basıncı değişimlerinde kullanımları idealdir. Kulak iltihabıyla ilgili geçmişi olanlar kesinlikle giymelidir.


7.ÇOCUKLAR



Kulak tıkaçlarına nazaran kulaklıklar; daha güvenli, kullanımı daha kolay ve sesi optimum seviyede azaltmalarından ötürü çocuklar için daha uygundur.
Bebekler ve çocuklar, uzun süreli gürültüye maruz kalacakları anlarda – spor etkinliklerinde,  havai fişek gösterilerinde veya konserlerde- kulaklık giymelidirler.
Çocuğunuzun duyma yetisini korumanıza biran önce başlamanız gerekir. Giderek çoğalan etkileşimler, çocuğunuzun ilerki hayatında yüksek miktarda duyma kaybına yol açacaktır.